جرم افساد فی الارض در پرتو قانون مجازات اسلامی

یکی از منابع حقوق موضوعه ایران فقه اسلام می باشد. دسته ای از جرایم که از فقه اسلام وارد حقوق موضوعه ایران شده است حدود می باشد که افساد فی الارض یکی از اقسام آن است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران قوانین جزایی اسلام به عنوان سرلوحه تدوین قوانین قرار گرفت و مسائلی در رابطه با افساد از نظر فقهی مطرح گردید. علی رغم آنکه موضوع افساد و مصادیق آن مورد توجه برخی فقها قرار گرفته است اما در هیچ یک از منابع فقهی موجود بحث مبسوطی از مصادیق، گستره و ارکان جرم افساد به عمل نیامده است. در آیه 33 سوره مائده علاوه بر محاربه با خدا و رسول از افساد فی الارض نام برده شده است. سوالی که با توجه به ذکر دو عنوان محاربه و افساد فی الارض در آیه مورد بحث به ذهن می رسد، این است که آیا این آیه در مقام بیان دو عنوان جداگانه و مستقل بوده است، یا اینکه آن دو را به عنوان دو واژه مترادف که بر موضوع واحدی صادق می باشند، بکار برده است. یکی از نظرات ارائه شده این است که این دو تأسیس از یکدیگر مجزا می باشند. نظر دیگر مبتنی بر این است که آیه 33 سوره مائده به دو فعل و فاعل مستقل اشاره نداشته بلکه تنها به یک فعل، که عبارت از محاربه با خدا و رسول از طریق ایجاد فساد در زمین است اشاره دارد. آنچه که از قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370 بر می آمد نیز پذیرش همین نظر دوم بود زیرا این دو عبارت هم در عنوان باب هفتم قانون و هم در مواد مندرج ذیل این عنوان (مواد 183 الی 189) در کنار یکدیگر آمده بودند. با توجه به قوانین متفرقه و نظرات ارئه شده از سوی فقها، قانونگذار در سال 1392 با تصویب قانون مجازات اسلامی صراحتا جرم افساد فی الارض را از محاربه تفکیک کرده و ماده 286 و تبصره آن را به جرم افساد فی الارض اختصاص داده. در این پایان نامه نیز سعی بر آن است که افساد فی الارض به عنوان جرمی مستقل مورد بحث و بررسی قرار گیرد. امید آن است که به ایرادات و راه حلهای ارائه شده که حاصل کار می باشد توجه شود تا مشکلاتی که در قانون وضع شده وجود دارد تا حدی برطرف و در جهت نیل به نظام کیفری عادلانه گامی برداشته شود.